Sự xuất hiện của điện thoại thông minh đã thay đổi hoàn toàn đời sống của thanh thiếu niên, gây ra sự gia tăng đáng lo ngại về các vấn đề sức khỏe tinh thần trong Gen Z. Sự thay đổi này trở nên đặc biệt rõ ràng vào đầu những năm 2010, khi người ta quan sát thấy sự gia tăng đáng kể các vấn đề như trầm cảm, lo âu và tự hại ở trẻ tiền thiếu niên và thanh thiếu niên. Dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm Khảo sát Quốc gia của Hoa Kỳ và hồ sơ bệnh viện, cho thấy sự gia tăng đáng kể về các chẩn đoán sức khỏe tâm thần và số lần cấp cứu liên quan đến trường hợp tự hại và tự tử, đặc biệt là ở các bé gái.
Việc điện thoại thông minh được sử dụng rộng rãi từ năm 2007 đánh dấu sự khởi đầu của những gì nhiều chuyên gia gọi là "Sự đảo lộn sâu sắc của tuổi thơ." Những thiết bị này, cung cấp kết nối liên tục và khả năng truy cập vào mạng xã hội, đã định hình lại cấu trúc xã hội và cảm xúc của giới trẻ. Đến năm 2016, phần lớn thanh thiếu niên đã sở hữu điện thoại thông minh, với các báo cáo cho thấy nhiều người thường xuyên online "gần như liên tục". Sự hiện diện số hóa hầu như mọi lúc này đã chuyển đổi thời thơ ấu từ vui chơi truyền thống sang một lối sống dính chặt lấy màn hình, từ đó tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc đến kỹ năng xã hội, sự gắn kết cảm xúc và sức khỏe tinh thần tổng thể.
Jonathan Haidt nhấn mạnh những thay đổi to lớn do các thiết bị điện tử mang lại. Các bậc phụ huynh kể lại những tình huống đáng lo ngại khi điện thoại thông minh và mạng xã hội dẫn đến những xung đột nghiêm trọng trong gia đình và sự thoái lui trong hành vi của trẻ. Ví dụ, việc chơi game quá mức được chứng minh có liên quan đến chứng trầm cảm và sự hung hăng ở thanh thiếu niên, từ đó làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tâm thần. Hơn nữa, việc dễ dàng truy cập vào các nền tảng trực tuyến đã làm gia tăng cảm giác cô đơn, đặc biệt khi các tương tác chuyển từ giao tiếp đời thường và hiện diện sang giao tiếp kỹ thuật số không đồng bộ như email, tin nhắn.
Ảnh hưởng không chỉ dừng lại ở khía cạnh tâm lý mà còn lan rộng ra xã hội. Các cơ chế học tập xã hội truyền thống, như thiên kiến tuân thủ1 và thiên kiến uy tín2, nơi trẻ em học cách noi theo các hành vi được chấp nhận chung và hình mẫu thành công, đang bị bóp méo. Thay vì tiếp xúc trong các môi trường thực tế và năng động, trải nghiệm của Gen Z chủ yếu được điều chỉnh bởi các thuật toán ưu tiên tương tác hơn là sự phát triển lành mạnh. Sự gián đoạn trong quá trình học hỏi tự nhiên này đặc biệt bất lợi trong các giai đoạn trưởng thành quan trọng về mặt tâm lý và xã hội, như tuổi dậy thì.
Khi ta đi sâu vào cuộc khủng hoảng này, rõ ràng rằng mặc dù điện thoại thông minh và mạng xã hội không phải là thủ phạm duy nhất đứng sau sự gia tăng của các vấn đề sức khỏe tâm thần, nhưng chúng đóng vai trò then chốt. Các mối lo âu toàn cầu khác, như biến đổi khí hậu, cũng góp phần vào căng thẳng mà giới trẻ ngày nay phải đối mặt, nhưng động lực chính dường như là sự thay đổi sâu sắc trong cách mà những người trẻ tương tác và học hỏi trong không gian mạng.
Thiên kiến tuân thủ là xu hướng áp dụng những hành vi hoặc niềm tin phổ biến nhất trong một nhóm. Những người có khuynh hướng tuân thủ có xu hướng đi theo số đông, điều này có thể dẫn đến việc áp dụng rộng rãi các hành vi hoặc chuẩn mực trong cộng đồng.
↩Thiên kiến uy tín là xu hướng bắt chước hành vi hoặc niềm tin của những cá nhân được coi là thành công, có kinh nghiệm hoặc địa vị cao. Những người có thiên kiến về uy tín nhìn vào những tấm gương hoặc nhà lãnh đạo và bắt chước hành động của họ, cho rằng những hành vi này góp phần vào thành công của họ.
↩